MÜSLÜMANLAR ARASINDA İHTİLAFLARDA SAHABE ÖLÇÜSÜ

Son hadiseler de gösterdi ki, Müslümanlar olarak ihtilaf adabını tam ders alamamış, hayata geçirememişiz. Hâlbuki İslam'ın ilk asrında Ashab-ı Kiram arasında sonu kılıca kadar gidip dayanan ihtilafın kader-i ilahi noktasında bir hikmeti de kendilerinden sonraki nesillere ihtilaf adabını canlı misallerle göstermekti. Bu hususta Ebu'l Bahteri anlatıyor; "Hz. Ali'ye Cemel savaşında kendisine karşı savaşanlar hakkında şöyle soruldu;

"Onlar müşrik midirler?"

Hz. Ali(r.a) şöyle cevap verdi;

-Hayır, aksine onlar şirkten kaçtılar.

-Peki, onlar münafıklar mıydı?" denildi.

Hz. Ali(r.a) yine cevap verdi;

-Onlar münafık da değillerdi. Zira münafıklar Allah'ı az zikrederler.

Yine soruldu;

-Peki, onlar kimlerdir?

-Hz. Ali efendimiz şöyle cevap verdi; "Onlar bizim kardeşlerimizdir. Ancak bize karşı isyan etmişlerdir."

Bu ihtilaf meselelerinde Sahabenin asil tavrını gösteren birçok hadise Hayat'üs Sahabe'nin 2. ve 3. Ciltlerinde zikredilmiştir, bakılabilir.

Bir başka hadiseyle meseleyi noktalamak istiyorum. Târık bin Şihab naklediyor; "Halid bin Velid ile Sa'd bin Ebi Vakkas arasında bir soğukluk vardı. Bir gün Sa'd'in huzurunda Halid hazretleri aleyhinde birisi konuşmaya başladı. Hazret-i Sa'd hemen müdahale etti ve şöyle buyurdu;

"Sus! Zira bizim aramızdaki ihtilaflar dinimizi etkileyecek bir safhaya ulaşmamıştır."

HZ. EBUBEKİR(R.A)'İN HAYIRDA GEÇİLEMEMESİ

Hz. Ebubekir(r.a) Efendimizin çok dikkat çekiçi bir yönü hayır yapma yarışında bayrağı hep önde taşıması ve geçilememesi olsa gerek. Bunu bir çok sahabe ve başta da mükerrer defa Hz. Ömer(r.a) efendimiz ikrar etmiş ve Hz. Sıddık'ın vefatında "Ey Ebubekir! arkanda yaşanamaz bir hayat bıraktın" demiştir. Yine bir vesileyle Hz. Ömer(r.a)in; "Canım kudret elinde olan Allah'a yemin ederim ki, Cennette Ebubekir'i gözümle uzaktan görebileceğim bir yerim olmasını temenni ederim" dediğini kaynaklarımız zikrediyor.

Ebu Salih el Gifari anlatıyor; " Mekke'de yaşlı ve âmâ bir kadın vardı. Hz. Ömer bu kadının suyunu taşımayı, ihtiyaçlarını temin etmeyi tasarlıyor, ama her seferinde kendisinden önce bir zatın gizlice gelip bu hizmetleri gördüğünü müşahede ediyordu..

Bir gün dayanamadı ve bir yere saklanarak bu gizli hayır kahramanın kim olduğunu anlamaya karar verdi. Bir de ne görsün, gelen o sırada halife olan Ebubekir(r.a)di. Bunun üzerine Hz. Ömer(r.a) şöyle dedi; "Hayatım üzerine yemin ederim ki sensin! Zaten senden başkası olamazdı."

"ONU ÖLDÜ BİLİN"

Hz. Ömer(r.a)'in "Ümmetin emini" Hz. Ebu Ubeyde bin Cerrah'ı(r.a) ne kadar çok sevdiği malumdur. Hilafeti döneminde, Hicretin 17. Veya 18. senesinde Filistin'de veba salgını zuhur etmişti. Hz. Ömer(r.a) üzerine titrediği bu arkadaşını bu salgından kurtarmak amacıyla kendisine acele bir mektup yazdı. Mektupta şöyle diyordu; "Sana çok acele ihtiyacım vardır. Sen olmadan bu işi halledemem. Mektubum eline gece ulaşırsa, sabahı beklemeden, gündüz ulaşırsa akşamı beklemeden yola çıkmanı emrediyorum."

Mektubu okuyan Ebu Ubeyde hazretleri halifenin asıl maksadını anlamıştı. Ona şöyle bir cevap yazdı; "Ben Müslümanlardan bir ordunun başında bulunmaktayım. Kendi canımı kurtarmak için onları bırakıp gelmek istemiyorum. Bana olan ihtiyacının da ne olduğunu biliyorum. Sen, dünyada ebedi yaşamayacak bir kimseyi yaşatmak istiyorsun. Bu mektup eline geçtiğinde, emrini yerine getiremediğimden dolayı beni affet ve burada kalmama izin ver!"

Mektubun cevabı eline geçince Hz. Ömer gözyaşlarına hâkim olmadı ve ağlamaya başladı. Orada bulunan sahabeler; "Ey Müminlerin emiri! Ne oldu? Yoksa Ebu Ubeyde vefat mı etti?" dediklerinde şöyle cevap verdi; "Hayır! Ancak onu öldü bilin."

Emrindeki 36 bin askerden otuz binini alan bu veba salgını, Ebu Ubeyde hazretlerini de alarak aniden son buldu. Radıyallahu anh.

Kaynaklar

1-M. Yusuf Kandehlevi, Hayatü's Sahâbe, Cilt, 2, 3, terc. Hayri Demirci, Gülistan Neşriyat, İst. 2009

2-M. Salih Ekinci, Sahabe Dönemi, Şahsi Basım.