ÂŞIK FİGÂNÎ’NİN NASİHAT DESTANI
Nasihat Destanı, 18. yüzyıl âşıklarından Levnî (?-1732)’nin aynı addaki destanına yapılmış bir nazire olup, Geredeli Âşık Figânî’ye ait bir destandır. 27 dörtlükten meydana gelmiş olan ‘Nasihat Destanı’ 11’li hece ölçüsüyle yazılmıştır. ‘Demişler’ döner ayağı üzerine kurulmuş olan bu destanın özelliği; nasihatin kuvvetli deyişler, deyimler ve atasözleri kullanılarak güçlendirilmiş olmasıdır.
19. yüzyılda yazılmış olmasına rağmen dili de gayet anlaşılır bir Türkçe'dir. Destanda, o dönemde kullanılıp da bugün (fazla) kullanılmayan bazı kelimelerin anlamları ile şiirde kullanılan deyimler ve atasözlerinin farklı kullanımları ve ya atasözlerine yapılan atıflar dipnotlarda verilecektir. Atasözleri ve deyimler ise italik ve koyu yazılacaktır.
Erenler pendini(1) guÅŸ eyle(2) cana(3)
Akıl(4) doğru sözü arar demişler
"Men aref"(5) bağını kıldınsa me'va(6)
Senin için her dem bahar demişler
Â
Ä°nsan isen olma nefsine esir
Nefsini kendine kul et, ol emir
Kişi bu dünyaya bir kerre gelir
Gidenler dönmedi tekrar(7) demişler
Â
Doğru söz istersen budur sağı(8)
Gözünden kaçırma damı,(9) duzağı
Fursatı fevtetme(10) geçirme çağı
KuÅŸ budaÄŸa bir kez konar demiÅŸler
Â
Ferda(11) içün merak eyleme ey dil(12)
Hazret-i Allah'tır rızkına kefil
Geceler kunnacı olur iyi bil
Gün doğmadan neler doğar demişler
Â
İkrarından(13) dönmez er olan bir er
And içme er isen bir sözün yeter(14)
Biri yapar, binin günahı gider
Küçük işer, büyük kayar demişler
Â
Selamet isteyen girmez savaÅŸa(15)
Yazılanlar elbet gelirmiş başa
EÅŸ gerektir iÅŸe, iÅŸ gerek aÅŸa
Çorak yerde mantar bitmez(16) demişler
Â
Çok zaman gün bulut içinde kalmaz
Derler bunalıp da hiç adam olmaz
Altun yere düşmeynen pul olmaz
Er düştüğü yerden kalkar demişler
Â
"Nahnü Kasemna"(17) den atılınca ok
Kimine az düşmüş, kimisine çok
Kimisi aç yatar, kimin karnı tok
Kimi doÄŸrar, kimi basar demiÅŸler
Â
Kimi vardır eleri gül döşürür
Kimi vardır külde gömeç pişirir
Danışmayan düzde yolun şaşırır
Danışan dağlar aşar demişler
Â
Â
Kimin ters giderse bir zaman iÅŸi
Muhallebi yerken kırılır dişi
YoÄŸurdu yumrukla yiyen bir kiÅŸi
Sonra avucunu yalar (18) demiÅŸler
Â
Bu eski meseldir söylenir gerçek
Takdire zeval(19) var, tedbir de gerek
Karpuz kesmek ile soğumak yürek
Susalığı kandırmaz kar demişler
Â
Şu kahpe felekten murad alınmaz
Yalancı dünyada ebed kalınmaz
Malı olmayanın dostu bulunmaz
Çaylar denizlere akar (20)demişler
Â
Bahtından ağlama terket figanı(21)
Bulunur her derdin emi, dermanı
Aşk ağlatır, dert söyletir insanı
Öz ağlarsa göz de ağlar demişler
Â
Dinle bu pendimi arama müftü
Çalışmazsan yudan son ucu zifti
Sapandan ibret al, o sürer çifti
İşleyen demir ışlar demişler
Â
Âşıklara saz, söz, çok laf gerektir
Ekincilere de esnaf gerektir
Esnafa da biraz insaf gerektir
Bal tutan parmağını yalar demişler
Â
Fayda çıkmaz şekerinden şabından
Kıyamette yedilirsin ipinden
Fukarayı boş döndürme kapından
Karışık çok kaza savar demişler
Â
Tanrı'dan gelene dersen eyvallah
Dareyn(22)de elbet bulursun felah(23)
Tek namerde muhtaç etmesin Allah
Yal yedirse baÅŸa kakar demiÅŸler
Â
Âdemle Havvadır aslımız ey can
Ocaktan terbiye görmeli insan
Kurttan kuzu doÄŸmaz, kerkezden(24) ÅŸahan
Toy (25) olmaz uçsa da çunkar(26) demişler
Â
İl için ateşe yakma başın
İnanma kimseye olsa kardaşın
Takdirinde varsa bir garip kuÅŸun
Yuvasını Allah yapar demişler
Â
Sen sen ol kimseye eyleme hiyle
Hiyleye uğrarsın çekersin çile
Korkunun faydası yoktur ecele
Ecel bir gün camın sunar demişler
Â
Kişiyi gösteren kişinin eşi
İşin, eşin bilen(27) başmakçıbaşı(28)
Obaya üşürür kurt ile kuşu
Ürmeyi bilmeyen çomar demişler
Â
Ayağına bir taş dokunsa eğer
Haktan bil, Haktan'dır bütün hayr ü şer
Her gune(29) aybını örter setreder
Tanrının bir adı Settar demişler
Â
Garipleri gözet bağrı taş olma
Civan-mert ol, nekes(30)lere eÅŸ olma
UÄŸursuz kiÅŸiyle arkadaÅŸ olma
Kuru yanında yaş yanar demişler
Â
Edepsizin hicap(31) olmaz yüzünde
Muhanetin(32) sebat yoktur sözünde
Koskoca merteği görmez gözünde
İl, gözünde çör çöp arar demişler
Â
Âlemi kör sersem sanırsın eğer
Kendi körlüğünü bilmezsin meğer
Bir bakışta miktarını fark eder
Herkesin belinde kantarı demişler
Â
Yolunca yap imeceyi, geziÄŸi
Sıranı gözetle bozma diziyi
Sürüden ayrılan körpe kuzuyu
Ya kurt kapar ya kuÅŸ kapar demiÅŸler
Â
Figânî! Pendimi yabana atma
Rey senin ister tut, ister tutma
Eğer arif isen sözü uzatma
Südzüz inek durmaz malar demişler..
 Dipnotlar
1.Öğüt, nasihat,
2.Dinle
3.Ey can, ey sevgili
4.Akıllı
5.Men arefe nefsehü fekad arefe Rabbehü= Nefsini bilen Rabbini bilir.
6.Mesken, yurt, makam, sığınılacak yer
7.Giden gelse dedem gelirdi.
8.DoÄŸrusu
9.AÄŸ, tuzak
10. Öldürme
11.Yarın
12. Gönül
13. Söz, tasdik, kabul, karar
14. Er olana bir söz yeter
15.Selamet isteyen dilini tutmak gerek.
16. Çorak yerde sümbül bitmez.
17.Biz taksim ettik.(Kur'an-ı Kerim)
18. YoÄŸurdu yumrukla yiyen sonunda avucunu yalar.
19. Sona erme
20. Çay denize erer.
21. Ağlayıp sızlama, bağırıp çağırma
22. İki cihan, iki dünya (dünya ve ahiret)
23. KurtuluÅŸ, selamet, mutluluk
24. Kartalgillerden esmer tüylü, uzun kuyruklu yırtıcı bir kuş.
25. Toygillerden, yavaş uçuşlu, sürü olarak yaşayan, kazdan büyük yabani hayvan.
26. Bir kuş cinsi ama hangi kuşgillerden olduğunu bulamadım.
27. Eşin, aşın, işin bil.
28. Ayakkabıcı başı
29. Türlü, renk
30. Cimri, eli sıkı
31. Utanma
32. Ä°hanet eden, hain
Bu yazıya yorum yazın
Bu yazıya gelen yorumlar.
DÄ°ÄžER YAZILAR
Âl-i imran:190
Göklerin ve yerin yaratılışında, gece ile gündüzün birbiri ardınca gelip gidişinde selim akıl sahipleri için gerçekten açık, ibretli deliller vardır.
GÃœNÃœN HADÄ°SÄ°
Sahabilerim yıldızlar gibidir. Hangisine uysanız doğru yolu bulursunuz."
Rezin
SON YORUMLAR
- Fıtrat, namaz, tevafuk, sırlar ve tüm bunların sahibi zişanı İlahi kusur...
- Selamünaleyküm Ä°nternette mütalaalı risale i nur dersleri diye arama yaptÄ...
- bu kıymetli yazıdan dolayı ahmed izz kardeşimize teşekkür ederiz çok mani...
- selamün aleyküm Ahmed kardeşimizi tebrik ediyor ve bu faideli tercümelerin...
- Yanında okuyan diğer öğrencileri; Molla Muhammed Kasori Molla Muhammed Era...
- Benim merhum babam Molla İbrahim Azizi de onun yanında icazeti tamamlamıştı...
- Teşekkürler. Sanırım Envar neşriyat idi.Tam hatırlayamıyorum.....
- Çok güzel bir çalışma Rabbım ilminizi arttırsın bu çalışmalarınızı...
- Merhaba, Ben Foliant yayınlarından uğur. Sizinle iletişim kurmak istiyoruz ...
- Selamünaleyküm bu değerli yazınızdan dolayı Ahmets kardeşimizi tebrik edi...
TARÄ°HTE BU HAFTA
*Evliya Çelebi'nin Doğumu(25 Mart 1611) *Edirne'nin İşgali(26 Mart 1913) *Ahmed Cevdet Paşa'nın Doğumu(27 Mart 1822) *Fatih Sultan Mehmed'in Doğumu (30 Mart 1432) *Lâleli Camii'nin Temeli Atıldı (31 Mart 1760)
ANKET
Sitemizle nasıl tanıştınız?
Yükleniyor...