RAHMAN Ä°SMÄ°NÄ°N YANSIMALARI
Allah'ın isim ve sıfatları, genel olarak iki ÅŸekilde mütaÂlâa edilir: Bunlardan birincisi, azamet ve kibriya [büyüklük ve yüceliÄŸi] ifade eden, celâlli isim ve sıfatlarÂdır. Ä°kincisi ise lütuf ve merhamet ifade eden cemalli isim ve sıfatlar olarak adlandırılır.(
Allah'ın isim ve sıfatları, genel olarak iki ÅŸekilde mütaÂlâa edilir: Bunlardan birincisi, azamet ve kibriya [büyüklük ve yüceliÄŸi] ifade eden, celâlli isim ve sıfatlarÂdır. Ä°kincisi ise lütuf ve merhamet ifade eden cemalli isim ve sıfatlar olarak adlandırılır.(1)
Allah'ın isim ve sıfatlaÂrının bu iki tecellisini gösteren yer, kâinat aynasıdır. Bütün kâinat, bu iki tecellinin ışıklarını yansıtan bir ekran hükmündedir. Gerçekte bu iki tecellinin hiçbirisiyle yakınÂdan uzaktan bir münasebeti bulunmayan mükevvenatın simasında parlayan bu yansımalar, Rahman olan Allah'ı gösteriyor.
Yaratılışı itibarıyla bir varlığa muhtaç, yaraÂtıcı bir kuvvete muhtaç, yaratılmaya muhtaç, var oldukÂtan sonra ayakta kalmaya muhtaç, öldükten sonra dirilÂmeye muhtaç olan ÅŸu insanlar ve cinler, Cennet'e girmeye, Cehennem'den kurtulmaya ne kadar da muhtaçtır. Ä°ÅŸte büÂtün bu ihtiyaçlarının giderilmesi ve arzularının yerine geÂtirilmesinde, elbette sonsuz bir ÅŸefkat ve rahmete, nihaÂyetsiz bir azamet ve kudrete ihtiyaç vardır.
Rahman Suresi, Rahman isminin bir yansıması olarak baÅŸtan sona kadar bu iki tecelliyi nazara vermektedir. Hadis-i kutsîde ifade edilen "Rahmetim, gazabımın önüne geçti."(2) ÅŸekÂlinÂdeki kutsî fermanın hakikati, bütün berraklığıyla bu suÂrede kendini göstermektedir.
Celâl ve cemal sıfatlarının farklı iki yönü vardır. Bunlardan birisi, Yüce Allah'ın Zat-ı Akdesine bakar, O'nun zatının şuunatına işaret eder; yani bizzat Allah'ın kendisini tavsif eder, O'nu gösterir. İkincisi ise, Allah'ın kâinatta cereyan eden fiillerinin ve o fiillerin yansıdığı varlıkların kendi durumlarını gösterir.
Bir cümleyle ifade etmek gerekirse bu sıfatlar bir yönüyle Yüce Yaratıcı'ya, diÄŸer yönüyle de yaratıklara bakar. Bu iki sıfat, Rahman Suresinde iki ayette geçmiÅŸtir. Surenin 27. ayetinde, Allah'ın kendisine bakan cihetini göstermek üzere, "celâl ve cemal sahibi" anlamındaki isim, "Zü'l-celâli ve'l-Ä°kram" ÅŸeklinde gelmiÅŸtir. Burada "zü" lâfzı, merfu gelmekle ayette geçen ve Allah'ın "Zât-ı Akdes"i anlamına gelen "Vech" kelimesinin bir vasfı olarak kullanıldığını gösterÂmektedir.(3)
Bu sıfatların ikinci defa geçtiÄŸi yer ise sureÂnin son ayetidir. Bu ayette "Zi'l-celâli ve'l-Ä°kram" isminin ilk kelimesi olan "Zü" lâfzı, yukarıdakinin aksine merfu deÄŸil, mecrur olarak "Zi" ÅŸeklinde gelmiÅŸ ve "Rab" isminin bir vasfı olduÄŸu gösterilmiÅŸtir. "Rab" isminin tezahürleri, kâÂinattaki rububiyet yansımalarıdır. Rububiyet ise yaÂratma-yönetme gibi fiilî icraata bakan nizamın adıdır.
Özetlersek: Bu iki sıfat, surede iki ayrı ayette söz konusu yapılmış ve iki farklı cihete iÅŸaret edilmiÅŸtir. Ä°lk yerde Allah'ın zatına, ikinci yerde de Allah'ın fiillerine bakan ciÂhetine dikkat çekilmiÅŸtir.(4)
Gerçekten, "Rezzak" anlamında olan Rahman isminin en bariz vasfı "celâl ve cemal"dir, diğer bir ifadeyle izzet ve ikramdır. Bütün canlıların rızkını veren bir rezzakın ihsan ve ikramı, lütuf ve rahmeti güneş gibi parlıyor. Celâl ve izzete gelince; onlar da az bir dikkatle görülebilir. Çünkü her şey zatında güçsüz ve zayıftır, birçok cihetle fakir ve muhtaçtır. Hâlbuki diğer taraftan umulmadık bir şekilde bu ihtiyaçları gideriliyor; kendilerine yapılan gaybî yardımlarla izzetli bir hâle geliyorlar.
Meselâ: Maddelerde asıl olan, atalet ve eylemsizliktir. Bu ise zillet ve miskinÂliÄŸi, tembellik ve rehaveti beraberinde getiriyor. Hâlbuki kâinatta hiçbir ÅŸeyi sükûn-u mutlaka mahkûm etmeyen Yüce Yaratıcı, atom sisteminden galâksilere kadar her ÅŸeyi hareketli kılarak canlılığın izzetiyle onları serfiraz kılmışÂtır.
Yine, bir külçe kemikten ibaret olan aÄŸaçları dal, buÂdak, sümbül, meyve ve çiçek gibi yemyeÅŸil elbiselerle hazır bir tören alayı ÅŸeklinde donatmıştır. Hele fakirlerin de fakiri olan insanoÄŸlunun üzerinde görülen izzet ve ikram görüntüleri ve "yeryüzünün halifesi" unvanına yakışır bir mevkiye oturtulması, sonsuz bir lütuf ve ihsandan baÅŸka neyle izah edilebilir?
Bir hayvan yavrusu birkaç saat içeÂrisinde ayaÄŸa kalktığı ve birkaç gün zarfında hayat ÅŸartÂlaÂrına ayak uydurabildiÄŸi hâlde, insanoÄŸlunun bir-iki yılda ancak ayaÄŸa kalkması ve yıllardan sonra ancak haÂyata uyum saÄŸlayabilmesi gerçeÄŸi ortadayken bu âcizliÂÄŸiyle beÂraber, bütün hayvanlara hâkim olması, ilâhî lütuf dışında neyle açıklanabilir?
Dipnotlar
1-bk. Nursî, Bediüzzaman Said, İşaratü'l-İcaz, s. 15.
2-el-Buharî, Tevhid, 55.
3-krş. el-Kurtubî, a.g.y.
4-krş. el-Kurtubî, a.g.y.
Bu yazıya yorum yazın
Bu yazıya gelen yorumlar.
DÄ°ÄžER YAZILAR
VARLIKLAR TESADÃœFÃœN ESERÄ° OLAMAZ
Tesadüf aslında hikmetini bilmediÄŸimiz iÅŸler konusunda ‘bir ÅŸeyler söylemek için’ kullanÄ
ALLAH(C.C.)’I HAMD İLE TESBİH ETMEK
Göklerde ve yerde bulunan her şey Allah’ı tesbih etmiştir. O, Aziz’dir, Hakîm’dir" (el-Ha
KÂİNAT KİTABINDAN BİLGİ ALIP KAYNAK GÖSTERMEYEN BİLİM ADAMLARI
Bir yazar, bilgi aldığı kaynağın adını vermezse, aldığı bilgileri kendi malı gibi takdim
KÂİNATIN VARLIK SEBEBİNİN AKLİ İHTİMALLERİ
Sebepler ve hikmetler bilindikçe Allah daha da yakından bilinir. Çünkü bütün sebepler akılsÄ
HAKKI TANIMAK/BÄ°LMEK
Hakkı tanıma konusunda üzerine farz olan şey, inanman veya yapman ya da terketmen gerekenleri ö
DÖRT MEZHEB İMAMININ TEVHİD DELİLLERİ
Yaklaşık on beş asırdan beri pek çok İslam âliminin yazdığı milyonlarca eserde tevhid haki
ALLAH KUSURSUZ VARLIKTIR
Allah’ın misli, ÅŸebihi/benzeri olmadığı gibi zıddı da yoktur. Onun için “her ÅŸey zıddÄ
ALLAH'A Ä°MAN NASIL OLMALIDIR?
1. Allah Teâlâ’nın, uluhiyet ve rububiyetinde hiçbir ortağı, benzeri ve rakibi olmayan tek i
RAHMAN Ä°SMÄ°NÄ°N YANSIMALARI
Allah'ın isim ve sıfatları, genel olarak iki ÅŸekilde mütaÂlâa edilir: Bunlardan birincisi, a
Görmedikleri halde, Rablerinden korkanlar için bir bağışlanma ve büyük bir mükafat vardır.
Mülk, 12
GÃœNÃœN HADÄ°SÄ°
"Kim alim geçinmek, sefihlerle münazara yapmak ve halkın dikkatlerini kendine çekmek gibi maksadlarla ilim öğrenirse Allah o kimseyi cehenneme atar."
Tirmizi, Ä°lm 6, (2666)
SON YORUMLAR
- Muhterem Hocam; Kaleme aldığınız bütün çalışmalarınızda insanların f...
- Hocam Allah razı olsun sizden. Bazılarını bana da anlatmıştı ama bu kadar...
- selamün aleyküm Bu serinin tamamlanmasını ez canu dil arzu etmekteyim.osm...
- Alimin ölümü alemin ölümü gibidir Allah makamlarını ali eylesin bizlered...
- taleal bedru ezgisinin hicrette değil bir başka savaşta söylendiği rivayetl...
- Allah rahmet eylesin....
- ALLAH CC RAZI OLSUN ANCAK BİR ALLAH DOSTUNDAN İŞİTİLECEK SÖZLER BUNLAR...
- Allah razı olsun. Mekanı,mekanları cennet, makamları âli olsun....
- Allah rahmet eylesin.. Babaanne'min babasıdır rahtmetli... Nur içinde yats...
- ağladım ağladım.. Gök`te ay nişanesi dolun kadar durusun En yanık avazl...
TARÄ°HTE BU HAFTA
*M. Sami Ramazanoğlu Hoca'nın Vefatı-1984(12 Şubat)
*Ord.Prof.Dr.A.Süheyl Ünver Vefat Etti-1986(14 Şubat)
*Ruslar Erzurum'u Ä°ÅŸgal Etti-1915(16 Åžubat)
*Büyük Mücahid Şeyh Şamil Hazretleri Vefat Etti-1871(17 Şubat)
ANKET
Sitemizle nasıl tanıştınız?
Yükleniyor...