RAHMAN İSMİNİN YANSIMALARI
Allah'ın isim ve sıfatları, genel olarak iki ÅŸekilde mütaÂlâa edilir: Bunlardan birincisi, azamet ve kibriya [büyüklük ve yüceliÄŸi] ifade eden, celâlli isim ve sıfatlarÂdır. İkincisi ise lütuf ve merhamet ifade eden cemalli isim ve sıfatlar olarak adlandırılır.(
Allah'ın isim ve sıfatları, genel olarak iki ÅŸekilde mütaÂlâa edilir: Bunlardan birincisi, azamet ve kibriya [büyüklük ve yüceliÄŸi] ifade eden, celâlli isim ve sıfatlarÂdır. İkincisi ise lütuf ve merhamet ifade eden cemalli isim ve sıfatlar olarak adlandırılır.(1)
Allah'ın isim ve sıfatlaÂrının bu iki tecellisini gösteren yer, kâinat aynasıdır. Bütün kâinat, bu iki tecellinin ışıklarını yansıtan bir ekran hükmündedir. Gerçekte bu iki tecellinin hiçbirisiyle yakınÂdan uzaktan bir münasebeti bulunmayan mükevvenatın simasında parlayan bu yansımalar, Rahman olan Allah'ı gösteriyor.
Yaratılışı itibarıyla bir varlığa muhtaç, yaraÂtıcı bir kuvvete muhtaç, yaratılmaya muhtaç, var oldukÂtan sonra ayakta kalmaya muhtaç, öldükten sonra dirilÂmeye muhtaç olan ÅŸu insanlar ve cinler, Cennet'e girmeye, Cehennem'den kurtulmaya ne kadar da muhtaçtır. İşte büÂtün bu ihtiyaçlarının giderilmesi ve arzularının yerine geÂtirilmesinde, elbette sonsuz bir ÅŸefkat ve rahmete, nihaÂyetsiz bir azamet ve kudrete ihtiyaç vardır.
Rahman Suresi, Rahman isminin bir yansıması olarak baÅŸtan sona kadar bu iki tecelliyi nazara vermektedir. Hadis-i kutsîde ifade edilen "Rahmetim, gazabımın önüne geçti."(2) ÅŸekÂlinÂdeki kutsî fermanın hakikati, bütün berraklığıyla bu suÂrede kendini göstermektedir.
Celâl ve cemal sıfatlarının farklı iki yönü vardır. Bunlardan birisi, Yüce Allah'ın Zat-ı Akdesine bakar, O'nun zatının şuunatına işaret eder; yani bizzat Allah'ın kendisini tavsif eder, O'nu gösterir. İkincisi ise, Allah'ın kâinatta cereyan eden fiillerinin ve o fiillerin yansıdığı varlıkların kendi durumlarını gösterir.
Bir cümleyle ifade etmek gerekirse bu sıfatlar bir yönüyle Yüce Yaratıcı'ya, diÄŸer yönüyle de yaratıklara bakar. Bu iki sıfat, Rahman Suresinde iki ayette geçmiÅŸtir. Surenin 27. ayetinde, Allah'ın kendisine bakan cihetini göstermek üzere, "celâl ve cemal sahibi" anlamındaki isim, "Zü'l-celâli ve'l-İkram" ÅŸeklinde gelmiÅŸtir. Burada "zü" lâfzı, merfu gelmekle ayette geçen ve Allah'ın "Zât-ı Akdes"i anlamına gelen "Vech" kelimesinin bir vasfı olarak kullanıldığını gösterÂmektedir.(3)
Bu sıfatların ikinci defa geçtiÄŸi yer ise sureÂnin son ayetidir. Bu ayette "Zi'l-celâli ve'l-İkram" isminin ilk kelimesi olan "Zü" lâfzı, yukarıdakinin aksine merfu deÄŸil, mecrur olarak "Zi" ÅŸeklinde gelmiÅŸ ve "Rab" isminin bir vasfı olduÄŸu gösterilmiÅŸtir. "Rab" isminin tezahürleri, kâÂinattaki rububiyet yansımalarıdır. Rububiyet ise yaÂratma-yönetme gibi fiilî icraata bakan nizamın adıdır.
Özetlersek: Bu iki sıfat, surede iki ayrı ayette söz konusu yapılmış ve iki farklı cihete iÅŸaret edilmiÅŸtir. İlk yerde Allah'ın zatına, ikinci yerde de Allah'ın fiillerine bakan ciÂhetine dikkat çekilmiÅŸtir.(4)
Gerçekten, "Rezzak" anlamında olan Rahman isminin en bariz vasfı "celâl ve cemal"dir, diğer bir ifadeyle izzet ve ikramdır. Bütün canlıların rızkını veren bir rezzakın ihsan ve ikramı, lütuf ve rahmeti güneş gibi parlıyor. Celâl ve izzete gelince; onlar da az bir dikkatle görülebilir. Çünkü her şey zatında güçsüz ve zayıftır, birçok cihetle fakir ve muhtaçtır. Hâlbuki diğer taraftan umulmadık bir şekilde bu ihtiyaçları gideriliyor; kendilerine yapılan gaybî yardımlarla izzetli bir hâle geliyorlar.
Meselâ: Maddelerde asıl olan, atalet ve eylemsizliktir. Bu ise zillet ve miskinÂliÄŸi, tembellik ve rehaveti beraberinde getiriyor. Hâlbuki kâinatta hiçbir ÅŸeyi sükûn-u mutlaka mahkûm etmeyen Yüce Yaratıcı, atom sisteminden galâksilere kadar her ÅŸeyi hareketli kılarak canlılığın izzetiyle onları serfiraz kılmışÂtır.
Yine, bir külçe kemikten ibaret olan aÄŸaçları dal, buÂdak, sümbül, meyve ve çiçek gibi yemyeÅŸil elbiselerle hazır bir tören alayı ÅŸeklinde donatmıştır. Hele fakirlerin de fakiri olan insanoÄŸlunun üzerinde görülen izzet ve ikram görüntüleri ve "yeryüzünün halifesi" unvanına yakışır bir mevkiye oturtulması, sonsuz bir lütuf ve ihsandan baÅŸka neyle izah edilebilir?
Bir hayvan yavrusu birkaç saat içeÂrisinde ayaÄŸa kalktığı ve birkaç gün zarfında hayat ÅŸartÂlaÂrına ayak uydurabildiÄŸi hâlde, insanoÄŸlunun bir-iki yılda ancak ayaÄŸa kalkması ve yıllardan sonra ancak haÂyata uyum saÄŸlayabilmesi gerçeÄŸi ortadayken bu âcizliÂÄŸiyle beÂraber, bütün hayvanlara hâkim olması, ilâhî lütuf dışında neyle açıklanabilir?
Dipnotlar
1-bk. Nursî, Bediüzzaman Said, İşaratü'l-İcaz, s. 15.
2-el-Buharî, Tevhid, 55.
3-krş. el-Kurtubî, a.g.y.
4-krş. el-Kurtubî, a.g.y.
Bu yazıya yorum yazın
Bu yazıya gelen yorumlar.
DİĞER YAZILAR
İSM-İ AZAM

İsm-i Azam, Allah’ın en büyük ismi demektir. Hadislerde İsm-i Azam’dan bahsedilir. Kurâ€
ESMAÜ’L-HÜSNA HAKKINDAKİ HADİSLER

Esmaü’l-Hüsna hakkında bilgi veren üç hadis-i şerif şöyledir: 1-Buhari’de yer alan hadi
ESMAÜ’L-HÜSNA HAKKINDAKİ AYETLER

Esmaü’l-Hüsna terimi, dört ayette geçer. İçinde Esmaü’l-Hüsna terimi geçen dört ayet
ALLAH’IN KADERİ VE KAZAYI BELİRLEYİP YARATMASI

Kader, Allah’ın ilim ve irade sıfatlarıyla, kaza ise tekvin sıfatı ile ilgilidir.
ALLAH’IN HAYATLARI SONA ERDİRMESİ (ECEL)

Ecel kelimesinin sözlük anlamı: Mutlak vakit, önceden tespit edilmiş süre. Ecel kelimesinin te
KULUN RIZKININ VERİLMESİ

Rızık kelimesi sözlükte yenilen, içilen ve faydalanılan şey; terim olarak ise Allah’ın can
HAYIR VE ŞERRİN ALLAH TARAFINDAN YARATILMASI

Yaratıcı tek olduğu için, hayrın da şerrin de yaratıcısı Allah’tır. Allah, hem hayrı he
KULLARIN FİİLLERİNİN YARATILMASI

İnsan, Allah tarafından yaratılan en mükemmel varlıktır. İnsanın en önemli özellikleri, ak
ALLAH’IN SUBUTİ SIFATLARI-8

Allah’ın Tekvin Sıfatı Tekvin, yaratmak demektir. Allah’ın sıfatı olarak Tekvin, Allah’
ALLAH’IN SUBUTİ SIFATLARI-7

7-Allah’ın Kelam Sıfatı Kelam; söylemek, konuşmak demektir. Allah; ses, nefes, harf ve kelim
ALLAH’IN SUBUTİ SIFATLARI-6

6-Allah’ın Kudret Sıfatı Kudret, güç sahibi olmak, istediği şeyi istediği şekilde yapabi
- ALLAH’IN SUBUTİ SIFATLARI-5
- ALLAH’IN SUBUTİ SIFATLARI-4
- ALLAH’IN SUBUTİ SIFATLARI-3
- ALLAH’IN SUBUTİ SIFATLARI-2
- ALLAH’IN SUBUTİ SIFATLARI-1
- ALLAH’IN ZATİ SIFATLARI-5
- KUR’AN’DA YASAKLANAN ŞİRK ÇEŞİTLERİ
- ALLAH’IN ZATİ SIFATLARI-4
- ALLAH’IN ZATİ SIFATLARI-3
- ALLAH’IN ZATİ SIFATLARI-2
- ALLAH’IN ZATİ SIFATLARI
- ALLAH HAKKINDA İKİ SORUYA CEVAP
- ALLAH’IN SIFATLARI HAKKINDA BAZI SORULAR
- ALLAH’IN BİRLİĞİNİN AKLİ DELİLLERİ-2
- ALLAH’IN BİRLİĞİNİN AKLİ DELİLLERİ-1
- ALLAH’IN VARLIĞININ AKLİ DELİLLERİ-2
- ALLAH’IN VARLIĞININ AKLİ DELİLLERİ-1
- KUR’AN ALLAH’IN VARLIĞINI İSPAT EDER-3
- KUR’AN ALLAH’IN VARLIĞINI İSPAT EDER-2
- KUR’AN ALLAH’IN VARLIĞINI İSPAT EDER-1
- ALLAH’IN VARLIĞI ZORUNLUDUR
- ALLAH İNANCI FITRİDİR
- ALLAH İSMİ YÜCE YARATICININ ÖZEL ADIDIR
- VARLIKLAR TESADÜFÜN ESERİ OLAMAZ
- ALLAH(C.C.)’I HAMD İLE TESBİH ETMEK
- KÂİNAT KİTABINDAN BİLGİ ALIP KAYNAK GÖSTERMEYEN BİLİM ADAMLARI
- KÂİNATIN VARLIK SEBEBİNİN AKLİ İHTİMALLERİ
- HAKKI TANIMAK/BİLMEK
- DÖRT MEZHEB İMAMININ TEVHİD DELİLLERİ

Zulüm (ve haksızlık) edenlere de sakın meyletmeyin! Sonra size de ateş dokunur. Sizin Allah'tan başka dostlarınız yoktur, sonra size yardım da edilmez.
Hûd, 113
GÜNÜN HADİSİ
Herhangi bir kişi, mükemmel bir abdest alıp da namaz kılarsa, o namazla gelecek namaz arasında işlediği bütün günahları bağışlanır.
Buhari
SON YORUMLAR
- Allah ebeden razı olsun Can babamızdan, yazıldığı üzere hakikaten öyle b...
- Allah rahmet eylesin. Mekanı Cennet, makamı saadet olsun. âmin....
- Salih Ekinci hocaefendiye şükran borçluyuz. Yazılarının devamını bekliyo...
- İlahiyatçı hocaların bir kısmı medrese eğitimine merdiven altı eğitim d...
- Allah razı olsun. Güzel bir yazı. Tebrike der, devamını dileriz....
- Maşâallah Hocama. Mutedil, hastalıkalrın farkında, basiret ve ferasetli bir...
- Ahmed bey teşekkür ederim yorumunuz için. Ben kütüphanemdeki kitapları tan...
- selamün aleyküm mustafa hocamıza bu tahkikli ve tasnifli yazısından dolay...
- Ahmed Muhammed Şâkir, Umdetu't-Tefsîr ani'l-Hafız İbn Kesîr de eklenmeli...
- Çok güzel Allah razı olsun...
TARİHTE BU HAFTA
*Yavuz Sultan Selim'in Ridaniyye Zaferi(22 Ocak)
*Hz.Ali (r.a.) Efendimiz'in Åžehit Edilmesi(24 Ocak)
*I.Murad Hân'ın Haçlı Ordusuna Karşı Sırpsındığı Zaferi(25 Ocak)
*Büyük Muhaddis ve Tarihçi İbn-ü Asâkir'in Vefâtı(26 Ocak)
*OSMANLI DEVLETİ'NİN KURU
ANKET
Sitemizle nasıl tanıştınız?
Yükleniyor...