TÂHİR’UL MEVLEVÎ (1877-1951) -4. BÖLÜM-

“Tâhir’ul-Mevlevî hakikaten çok eşsiz bir insandı. Kibar, bilgili, şair, beş vakit namazında, sonra hacca da gitmişti. Hemşiresiyle beraber oturuyordu. Hemşiresi Gülistan Hanım da öyle tahmin ediyorum ki saraylıydı. Saraylı olduğu i

Nurgül Dere

nurguldere@gmail.com

2010-10-22 04:24:51

HAKKINDA SÖYLENENLER

"Denilebilir ki bizdeki ekser-i erbâb-ı kalem gibi Hudâ-yi nâbit olarak yetişmiş ve ma'tumâtını sa'y-ı zâtıyla elde etmişdir." Suud'ul-Mevlevî

"Takrîr u tedrisi de mütebeddil ve neşât-âverdir. Talebeyi uyutmaz. Bil'akis muvâfık beyitler ve münâsib fıkralar irâdıyla onları haheşle dinletir ve söylediği bahsi hemen orada belletirdi." Suud'ul Mevlevî

"Tâhir Olgun üstadımız, son zamanlarda gençleri imrendirecek bir kalem çevikliğiyle eserler veriyor. Bir yandan Mesnevî okutuyor, bir yandan Mesnevî'nin muarızlarını susturuyor, bir yandan da Germiyanlı Şeyhi ve Harnamesi gibi tetkik kitapları çıkarıyor.
Harnâme ve Şeyhi risalesi ise edebiyat âlemimize sunulmuş gerçekten yüksek bir irfan zekâtıdır. Onun yaprakları arasında yalnız meraklı gençlere değil, derin tetkik sahiplerine de bol gıda var. Hele üstadla, üniversitemizin değerli profesörü, Ali Nihat Tarlan'ın karşılıklı mektupları üstünde ne kadar durulsa azdır." Hakkı Süha Gezgin

"Böyle bir zâta sâhib bulunduğumuzdan dolayı övünmek de, fakat kadrini yeteri kadar bilmediğimiz için dövünmek de bize düşer." Kemâl Edib Kürkçüoğlu

"Tâhir'ul-Mevlevî çok nüktedan ve zeki bir zattı." Şefik Can

"Tâhir'ul-Mevlevî hakikaten çok eşsiz bir insandı. Kibar, bilgili, şair, beş vakit namazında, sonra hacca da gitmişti. Hemşiresiyle beraber oturuyordu. Hemşiresi Gülistan Hanım da öyle tahmin ediyorum ki saraylıydı. Saraylı olduğu için –belki de Çerkezdi, kendisinden bir şey duymadım fakat– kibarlığın, insanlığın örneğiydi her ikisi de." Şefik Can

"O, deryâdil, derviş meşreb, âlim ve hakikâten olgun bir zât idi; başkalarının kendisine söyleyeceği bu kemâl vasfını kendine soyadı olarak aldı." Mahir İz

" Tâhir'ul-Mevlevî'nin evi mecma-i üdeba idi. Eski talebesi de sohbetine devam ederdi. Aruz'a hâkimdi. Dilerse sâde Türkçe ile ve milî vezin dedikleri parmak hesabıyla güzel şiirler yazardı… Nükte gû, mükrim ve mültefit idi." Mahir İz

"Tâhir'ul-Mevlevî (Tâhir Olgun) kalemine üstâdâne tasarruf eden çok değerli bir edebiyat hocası idi. Ömrünü mensup olduğu tarîkatin pîrine bağlamış, ruhen Mesnevî'ye çok nüfuz etmiş, selâhiyetli bir zât…" Ali Nihad Tarlan

"Merhûm çok ince ruhlu bir şâir olmakla berâber, eşsiz bir muallimdi. Takrirleri esnâsında güzel fıkralar, ince nüktelerle talebesine ders dinletir, en ağır bahisleri bile hemen orada öğretirdi." Sâdi Aytan

"Tâhir'ul-Mevlevî, hiçbir vakit bildiklerini öğretmekten çekinmemiş, bunu Millî ve dinî bir vazife telâkki etmiştir." Sâdi Aytan

"Tâhir Hoca, yalnız ilmen değil, ahlâken de yüksekti. Merhûm dâima fakirlerin, kimsesizlerin yardımına koşmuş ve hiçbir vakit maddiyat için çalışmamıştır. Çünkü ehl-i dünya değildi, hakikî bir müslüman, asil ruhlu, uluvvi cenâb sahibi ve tam mânâsıyle kâmil bir insandı." Sâdi Aytan

"Tanıdığım ilim ve irfân erleri, edebiyyât uluları arasında Üstâd Tâhir-ül-Mevlevî Bey merhûmun gönlümde müstesnâ bir yeri vardır." Kemâl Edîb Kürkçüoğlu

"Tahir Olgun soyadına yakışan olgunluğuyla ve olanca dolgunluğuyla Mesnevi"yi on dört cilt halinde şerhetti. Zaten kendisi yıllarca Laleli ve Süleymaniye Camiinde Mesnevi okutmuş bir Mevlevî idi. Rahatça söyleyebiliriz ki onun yaptığı bu şerh; tefsir, hadis, tasavvuf ve diğer İslamî ilimlerin muhassaları olup bugünkü neslin rahatça anlayabileceği büyük bir hazinedir." Dursun Gürlek

Engin Dilmaç'ın Üstad Tâhir'ul-Mevlevî'ye ithaf ettiği bu şiiri "İslâm Yolu" dergisinde 1951 yılında yayınlanmıştı.

BİR İLTİFAT

Rûhu gibi olgun kendinin adı

Mesnevî ışığı vurmuş yüzüne

İlk görüşte kalbim bunu anladı

Candan kulak verdim tatlı sözüne

Evine gittim de onu gördüm ki

Sıralanmış birçok kitap yanına

Onların hepsi de hıfzında belki

Öğrenir gidenler âşiyânına

Benliğinde gizli tevazu' zekâ

İmî değerinden haddimce doldum

İslâmı anladım bir kerre daha

Müslüman evladı Müslüman oldum

Tahayyül eyledim o konuşurken

Önümde Mevlânâ sitâresini

Adeta seyrettim karşımda rûşen

Kubbe-i Hadra'nın minâresini

Sözleriyle daldım derinliklere

Ruhumda hatifî sesler duyuldu

Hayretle bakınca olduğu yere

Gözüme Mevlânâ görünmüş oldu

TÂHİR'UL MEVLEVÎ'DEN NÜKTE-İ ÂZAM

Mevlevîliğin esası her manasıyla edeptir.

Nâçiz yazılarımla memleket evlâdına bir şey öğretebilirsem, kendimi vatan ve milletime olan şükran borçlarımı kısmen ödemiş sayarım. Zahmetimin mükâfatını ise ancak Allah'ın kerem ve rahmetinden beklerim.

Ben, Fuzûlî, Nef'i, Sezâyî, Nedim, Nâci vesâ'ire gibi esâtiz-i edebî taklide çalışdım. Bu hareketimle zevk-i millî'den behre-dâr olduğumu isbât etdim. Bundan hazzı olmayanlar varsınlar udebâ-yı efrencin peyrevî olsunlar.

Şiir için fart-ı hassâsiyet mahsûlü denilir. Tahassüsdeki ifrâtın hastalık olduğu o nev' mütehassısin hasta bulunduğu söylenir.
Şu kavle göre en hisli şâ'irler en marîz insanlardır. Maalesef ben de o zavallılardan biriyim. Çünkü hassâsiyet-i devâ nâ-pezîr illetin şifâ nâ-ümîd mübtelâsıyım.

ESERLERİ

Basılmış Eserleri:

1) Afgan Emîri Abdurrahman Han

2) Amuzgâr-ı Pârisi(1)

3) Asr-ı Saadetde: Müslümanlığın Medeniyete Hizmetleri

4) Bâkîye Dâir

5) Cengiz ve Hülâgû Mezâlimi

6) Dest-Âviz-i Fârisî-Hanan

7) Divân Edebiyâtı ve Istılahları

8) Dîvânçe-i Tâhir

9) Edebiyat Istılahları

10) Edebiyat Lugatı

11) Edebiyat Tarihimize Dâir Manzum Bir Muhtıra

12) el-Fütuhatü'l-İslâmiyye Tercümesi

13) Fuzûlî'ye Dâir

14) Germiyanlı Şeyhi ve Hârnâme'si

15) Hazret-i Peygamber ve Zamânı

16) Hind İhtilali

17) Hind'in Moğol Hükümdarları ve Nadir Şah

18) Hind Masalları

19) İki Mektup Sururi ile Gubarî

20) İnsanlığın Büyük Önderi Rasulu Azam Hz. Muhammed'in Hal Tercümesi

21) İslâm Askerine

22) Kafkasya Mücahidi Şeyh Şâmilin Gazavâtı

23) Kâili Bilinen Fıkralar

24) Kamerî Aylara Dâir Mâlûmat

25) Matbuat Âlemindeki Hayâtım

26) Medâris-i İslâmiyye Talebesine Tarih Hülasaları

27) Mesnevî Dersleri

28) Mesnevî'nin Eski ve Yeni Mu'terizleri

29) Mesnevî'nin Mu'terizine İkinci Cevap

30) Mirât-ı Hz. Mevlânâ

31) Mir'âtü'l-Akâid

32) Müslümanlıkta İbâdet Târihi

33) Siyer-i Peygamberî

34) Şâir Nev'î ve Sûriye Kasîdesi

35) Şeyh Celâleddin Efendi Merhûm

36) Şeyh Sa'dî'nin Bir Sergüzeşti

37) Şükûfe-i Baharistân

38) Târih-i İslâm Sahaifinden

39) Tedrisât-ı Edebiyyeden Nazım ve Eşkâli Nazım

40) Teşebbüs-i Şahsî

Yazma Eserleri

1) Asi Abaza Hasan Paşa

2) Âşık Çelebi Tezkiresi ve Şâir Zâtî

3) Bursalı Gazali

4) Büyüklerimizden Bazı Zevât

5) Dinî, Tarihî, Edebî Makaleler

6) Divânçe-i Fârisi-i Tâhir

7) Divân Edebiyatından Birkaç Parça ve İzahı

8) Divân-ı Tâhirü'l-Mevlevî 1

9) Divân-ı Tâhirü'l-Mevlevî 2

10) Edebî Mektuplar

11) Edebiyat Dersi Muhtırası

12) Edebiyat Sözlüğündeki Uydurma Ta'birler

13) Edebiyat Tarihimizde Araştırmalar

14) Garb Edebiyatına Dâir Manzum Bir Muhtıra

15) Hallâc-ı Mansûr'a Dâir

16) Hitabet Dersleri

17) Hulefa-yi Raşidin Devri Hulasa-i Vakayii

18) İbn-i Kemal'in Yavuz Hakkındaki Mersiyesi

19) İslâm Ansiklopedisi İçin Yazdıklarım

20) İstanbul'un Eski Âdetlerinden

21) Kava'id-i Edebiyye Dersleri

22) Kitabet-i Resmiye

23) Kudemâ-yı Mevleviye

24) Kur'ân ve Mağz-ı Kur'ân

25) Mantıkî ve Bir Hezeliyyesi

26) Mecmu'a-i Eş'âr

27) Menâkıbu'l-Ârifin'de Münderic "Makâlât-ı Şemsi Tebrizî"den On Fasılın Tercümesi

28) Mısır'daki Abbasi Halifeleri

29) Münâcât-ı Hazreti Mevlânâ Tercümesi

30) Nedim'in Köşk Kasidesi ve Namık Kemal ile Ziya Paşa'nın Naziresi

31) Nisâbu'l-Mevlevî Tercümesi

32) Osmanlı Devletinde İdam Edilen İki Şeyhülislâm

33) Risâle-i Fütüvvetiyye Tercümesi

34) Sabrînin Ebu Saîd Efendi Vasfındaki Kasidesi

35) Sa'di-i Şirazî'ye Dâir

36) es-Siretu'n-Nebeviyye vel'l-Asâru'l-Muhammediyye Tercümesi

37) Sünbülzâde Vehbî'nin Tannane Kasidesi

38) Sünbülzâde Vehbî'nin Tayyare Kasidesi ve Şerhi

39) Şâir Ali İffet

40) Şâir Anıtları

41) Şâ'ir Refi'-i Kâlayî

42) Şeyhülislâm Abdü'l-Aziz Efendi

43) Tarih Hülasaları ve Kısas-ı Enbiya

44) Teceddüt Edebiyatına Dâir Muhtıra

45) Tefsir-i Hüseyni Tercümesi

46) Telfiku'l-Ahbâr ve Telkıhu'l-Âsâr

47) Tercümelerim

48) Türk Edebiyatı Tarihçesi

49) Veliyyüddin Oğlu Ahmed Paşa Divânının Nesre Çevrilişi

DİPNOT

(1) Kitabın adı müellifin verdiği listede Amuzgâr-ı Fârisi, hatıratında ve Divân'ının hal tercümesi ile ilgili varaklarda Amuzgâr-ı Pârisi olarak geçmektedir. Matbu olan nüshada da Amuzgâr-ı Pârisi şeklinde geçer.

KAYNAK

Nurgül Dere, Ulemâ [Seküler Düzende Âlim Olmak], Kayıhan Yayınları, İstanbul, 2014.

Bu yazıya yorum yazın

Bu yazıya gelen yorumlar.

Gülümser kayal, 2011-03-28 06:42:42

Gerçekten büyük emek harcamışşınız. Verdiğiniz bilgiler için Allah razı olsun.

Bu yoruma katılıyor musunuz ?

, 2011-03-24 09:00:41

etkileyici ve güzel zaten hayranıyım beğenerek okudum

Bu yoruma katılıyor musunuz ?

DİĞER YAZILAR

ŞEYH ALÂUDDÎN EL-OHİNÎ, HAYATI VE ESERLERİ-3

Yaşadığı Ortam Şeyh Alâuddîn, Osmanlı İmparatorluğunun son zamanları, Birinci Dünya Sa

ŞEYH ALÂUDDÎN EL-OHİNÎ, HAYATI VE ESERLERİ-2

Tasavvufi Yönü Şeyh Alâuddîn, evvela pederinin yanında Nakşibendî Tarikatına girmiştir. F

ŞEYH ALÂUDDÎN EL-OHİNÎ, HAYATI VE ESERLERİ-1

Nesebi Şeyh Alâuddîn el-Ohinî hicri 1299 (M.1881) yılında Bitlis’e bağlı Norşin (Güro

HASAN BASRİ ÇANTAY (1887-1964) -5. BÖLÜM-

“Hasan Basri Çantay, tasavvufun ruhu ve ahlâkı üzerindeki etkilerinin görüntüsü olarak sâ

HASAN BASRİ ÇANTAY (1887-1964) -4. BÖLÜM-

Türk Edebiyatının önemli şâirlerinden olan Hasan Basri Çantay, klasik formlarda yazılmış �

HASAN BASRİ ÇANTAY (1887-1964) -3. BÖLÜM-

TASAVVUFA OLAN İLGİSİ Hasan Basri Çantay çocukluğundan itibaren tasavvufa merak salmıştı

HASAN BASRİ ÇANTAY (1887-1964) -2. BÖLÜM-

ÜSTAD MEHMED ÂKİF’LE DOSTLUĞU VE MİLLETVEKİLLİĞİ Büyük şâirimiz Mehmed Âkif’le ol

HASAN BASRİ ÇANTAY (1887-1964) -1. BÖLÜM-

Son devrin önemli âlim ve entelektüellerinden olan Hasan Basri Çantay, çok yönlü kültüre sa

KONYALI MEHMED VEHBİ EFENDİ (1861-1949) -2. BÖLÜM-

Şer’iyye ve Evkaf Vekilliğinden çekilen Mehmed Vehbi Efendi, hiçbir partiye girmeme konusunda

KONYALI MEHMED VEHBİ EFENDİ (1861-1949) -1. BÖLÜM-

Şer'iye ve Evkaf Vekili bulunduğu sırada Vekâletin resmî atlı arabasına bir gün bile binmem

SOLAKZÂDE SÂDIK EFENDİ (1884-1960) -2. BÖLÜM-

Eser yazmaktan daha çok talebe yetiştirmeye önem veren Sadık Efendi'nin ferâiz konusunda basıl

Dehşeti herşeyi kaplayan kıyametin haberi sana geldi mi?

Gaşiye, 1

GÜNÜN HADİSİ

Gece içinde öyle bir saat vardır ki, müslüman olan herhangi bir kimse, dünya ve ahiret hususlarında Allah'dan bir hayır isterken duasını ona denk düşürürse, Allah; muhakkak istediğini kendisine verir.

Müslim, Ravi[Cabir (r.a.)]

SON YORUMLAR

TARİHTE BU HAFTA

*Fatih Donanmayı Haliç'e İndirdi.(22 Nisan 1453) *T.B.M.M. Açıldı.(23 Nisan 1920) *Yavuz Sultan Selim Padişah Oldu.( 25 Nisan 1512) *Çernobil Nükleer Faciası.(26 Nisan 1986) *Sultan II.Abdülhamid Han Tahttan İndirildi.(27 Nisan 1909)

ANKET

Sitemizle nasıl tanıştınız?

Yükleniyor...