Enflasyonun câri olduğu günümüzde, alınan ödünç para sahibine iade edilirken, nasıl davranılmalıdır?

2002-05-07 20:55:43

Fıkhi ifadesiyle bir sireti mesele yaparak onun üzerinde soruyu cevaplamaya çalışalım. Birisi bir başkasından bir yıl sonra ödenmek şartıyla 100 milyon TL borç alıyor. Ülkemizde yıllık %60 enflasyonun olduğunu kabul edecek olursak, bu borcun ödeme günü geldiğinde, 100 milyon TL, %60 nisbetinde bir alım gücü kaybına uğramıştır. Bu durumda 160 milyon olarak bu borç ödenirse, fazlalık olan 60 milyon hükmen faizdir; 100 milyon ödenirse, borç vererek iyilik yapan şahıs 60 milyon zarardadır. Böyle bir meseleye üç ayrı açıdan yaklaşabiliriz: Bir; karzı hasen, tamamen iyilik, başkalarına yardım duygu, düşünce ve inancı üzerine bina edilen bir müessesedir. İhtiyacı olmayan bir insanın, gidip başkasından borç istemesi düşünülemez. İşte böyle muhtaç birine verilen borcun, fazlalıklı olarak istenmesi veya ödenmesi durumunda, asıl zarar görecek olan şahıs, yine muhtaç halde bulunan kişidir. İyiliğin, ihsanın ve sevabın devam edebilmesi için borç olarak verilen paranın aynıyla iade edilmesi hatta af edilmesi gerekir. İçtimai hayat içinde birbirlerine daima muhtaç olan insanların, bu müesseseyi böylesine uygulamalarla müracaat edilmez bir konuma getirmesi her zaman için bahis mevzuudur. Bundan netice itibariyle zarar görecek olan da yine insanlardır. İki; son yarım asırda bütün dünya çapında uygulanan iktisadi, siyasi, askeri, kültürel politikalar neticesi, çok ciddi boyutlarda para dalgalanmaları yaşanıyor. Bunun sebeplerine girecek değiliz. Fakat şu kadarını ifade edelim ki, hakim devletlerin iktisadi politikaları, emperyalist gayeleri, bu uğurda yapılan savaşlar, telekominikasyon vasıtalarıyla dünyanın olabildiğine küçülmesi, yolsuzluk, arztalep dengesi gibi sebepler bugün içinde bulunduğumuz halin ilk başta gelen sebepleri arasındadır. Dolayısıyla ifade ettiğimiz misal içinde paranın değer kaybı ve bu suretle asıl para sahibinin zarar etmesi doğrudur. Halbuki İslamda zarar etme de, zarara uğrama da yoktur. O halde çözüm yolu nedir? Aslında bu mesele, Hanefi mezhebinde İ. Azam ile İ. Ebu Yusufun farklı mütalaalarına konu olan bir meseledir. İ. Azam, böyle bir durumda borçlu almış olduğu parayı aynıyla iade edecek, fazlası ne kadar olursa olsun faizdir ve haramdır derken; İ. Ebu Yusuf yevmi kabz yani paranın ödünç olarak alındığı gündeki alım gücüne göre iade edilmesi gerekir demiştir. İ. Ebu Yusufun görüşüne göre ortak bir madde tesbit edilecek, mesela buğday; 100 milyon liraya kaç ton buğday alınıyorsa, borcu ödeme gününde de o kadar ton buğday karşılığı ödenecektir. Pekala, günümüzde İ. Ebu Yusufun görüşüyle amel edilebilir mi? denecek olursa, şahsen ben bu ve bunun gibi sair meselelerde benimsemiş olduğum temel kaidemi bozmayacak ve diyeceğim ki, bütün ümmetin hükmünü kabulleneceği bir heyetin bunu tekrar gözden geçirmesi ve kararı onun vermesi gerekir. Aksi halde verilecek olan münferid kararlar, fetvalar, teşettütü ârâya yani fikir dağınıklığına sebebiyet verir ki, bu da yeni bir kargaşa ortamı demektir. Üç; işte böyle bir heyet kurulup, kararını verinceye kadar, bana göre en uygun çıkış yolu; her iki tarafı da zarara sokmayacak, değer kaybına uğramayan altın, döviz gibi şeylerle borçlanma cihetine gidilmelidir. Bu durumda hem haram bir muamelenin içine girilmemiş olur, hem de parayı alan şahıs, onu çok akıllıca kullanır, kar etmenin yollarını araştırır ve günü geldiğinde de aldığı birim üzerinden borcunu öder. Karzı hasen müessesesini öldürmemek gerekir. Aksi halde tefecilik bir toplumda hayat bulur. Tefecilik ise, birçok açıdan o toplumun ölümü demektir.

Bu yazıya yorum yazın

Bu yazıya gelen yorumlar.

Hakan Kılıç, 2009-08-02 03:41:18

Allah haramdan korusun ve doğrusunu öğrenip onunla amel edebilmeyi nasip etsin. Paranın değeri konusuna gelince, zaten enflasyon da bütün ürünlerin ortalama olarak değer artmasının ya da azalmasının yansımasıdır. Yani 100 liralık buğday, %12 enflasyon sonunda, sonraki yil 112 lira olacak (ortalama). Enflasyon oranı da bu yönde paraya herhangi bir değer katmayacak. Enflasyon farkı alan kişi zenginleşmiş de olmayacak. İşte bu farkın adına çok çok dikkat edilmesi gerekiyor. Zira efendimiz, faizin "her türlüsü" ayağımın altındadır demiştir. Allah doğrusunu öğretsin...

Bu yoruma katılıyor musunuz ?

resul, 2008-03-15 13:30:57

çözüm üretme açısından güzel

Bu yoruma katılıyor musunuz ?

DİĞER YAZILAR

Zinet eşyasından dolayı kadın zengin sayılır mı?

Zekat bir fonda toplanıp, talebelere verilebilir mi?

İş verenin işçilerine cuma namazını kılmak için izin vermeme yetkisi var mıdır?

İslamın noter müessesesine karşı yaklaşımı nedir? Noterlik caiz midir?

İkindi namazının farzından sonra sünneti kılınabilir mi?

Yağlı oto boyalarına domuz yağı karıştırılıyor. Bu boyanın değdiği elbise ile kılınan namaz sahih olur mu?

Vaktin namazını kılmış biri cemaate uyabilir mi?

Üzerinde Kabe resmi ve ayet yazılı olan seccadede namaz kılınır mı?

Ticari ilişkilerimizde -Söz senettir- anlayışıyla mı hareket edelim yoksa çek-senet muamelesi mi yapalım?

Teheccüd namazı kaç rekat kılınmalıdır?

Öşür kimlere verilir? Devlete verilebilir mi?

Al-i İmran,139

"Gevşemeyin, üzülmeyin, eğer hakikaten inanıyorsanız, muhakkak üstün olan sizsinizdir."

GÜNÜN HADİSİ

"Allah katında, duadan daha kıymetli bir ibadet yoktur."

Tirmizî

SON YORUMLAR

TARİHTE BU HAFTA

*Fatih Camii'nin yeniden ibadete açılışı(15 Nisan 1772) *Turgut Özal'ın Vefatı(17 Nisan 1993) *Türk-Yunan savaşının başlaması(18 Nisan 1897) *Miladi takvime göre Efendimiz'in (s.a.v.)dünyaya teşrifleri(20 Nisan 571)

ANKET

Sitemizle nasıl tanıştınız?

Yükleniyor...